មេរៀនទី ៣ ជំនឿពិធីបុណ្យផ្សេងៗក្នុងប្រពៃណីខ្មែរ (មេរៀនសង្ខេប សំណួរ ចម្លើយ សីលធម៌ ពលរដ្ឋវិជ្ជា ថ្នាក់ទី៩)

ជំពូកទី ១ ចំណងទាក់ទងជាមួយអ្នកដទៃ

មេរៀនទី ៣ ជំនឿពិធីបុណ្យផ្សេងៗក្នុងប្រពៃណីខ្មែរ

មេរៀនសង្ខេប សីលធម៌ ពលរដ្ឋវិជ្ជា ថ្នាក់ទី៩

មេរៀនសង្ខេប

របៀបរស់នៅរបស់មនុស្សតែងតែជួបប្រទះនូវបាតុភូតផ្សេងៗ ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ភាព​សុខសាន្ត​ក្នុងការរស់នៅរបស់គេ។ ព្រោះគេតែងតែនឹកគិតថារាល់បាតុភូតដែលកើតទាំងនោះប្រាកដ​ជាមានកម្លាំងខាងក្រៅណាមួយបង្កើតជាបាតុភូតដែលធ្វើឱ្យយើងមិនអាចយកឈ្នះវាបាន ទើបគេចាប់ផ្តើម​មានគំនិតបន់ស្រន់ និងមានជំនឿផ្សេងៗដូចជា ជំនឿលើព្រលឹងម្តាយឪពុក ព្រលឹងមេបា វង្សត្រកូល គ្រូបាធ្យាយ ដូនតា បារមី និងជំនឿលើសត្វដែលមានមហិទ្ធិឫទ្ធិដទៃផ្សេងៗទៀត។

ក្រៅពីនេះប្រជាជនខ្មែរភាគច្រើនៗគោរពព្រះពុទ្ធសាសនា ពួកគេតែងតែជឿទៅលើកម្មផល បុណ្យ បាប ឋានសួគ៌ ឬឋាននិព្វាន និងឋាននរកជាដើម ទើបប្រជាជនខ្មែរនាំគ្នាប្រារព្ធធ្វើពិធីបុណ្យផ្សេងៗ ទៅ​តាម​ជំនឿទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីខ្មែរមានដូចជា ៖

• បុណ្យមាឃបូជា ជាបុណ្យមួយដែលគេប្រារព្ធឡើងនៅថ្ងៃពេញបូរមីខែមាឃ ជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅ តាមទីវត្តអារាមនានា ដើម្បីរឭកដល់ថ្ងៃដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់ប្រកាសដាក់អាយុសង្ខាររបស់​ព្រះអង្គ។
• ពិធីបុណ្យច្រត់ព្រះនង្គ័ល ដែលតែងតែប្រារព្ធធ្វើនៅខែពិសាខរៀងរាល់ឆ្នាំនៅទីវាលព្រះមេរុ ឬទីវាលព្រះសែ្រក្នុងខេត្តណាមួយតាមការកំណត់របស់ព្រះបរមរាជវាំង ដើម្បីជាការបង្ហាញដល់ ប្រជារាស្រ្តអំពីការចាប់ផ្តើមនៃរដូវធ្វើស្រែ។
• បុណ្យពិសាខបូជា តែងតែប្រារព្ធធ្វើនៅថ្ងៃ ១៥កើត ខែពិសាខ ជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅតាមទីវត្តអារាម នានា ដើម្បីរំឭកដល់ថ្ងៃព្រះពុទ្ធទ្រង់ប្រសូត ត្រាស់ដឹង និងទ្រង់ចូលបរិនិព្វាន។
• បុណ្យកាន់បិណ្ឌ និងភ្ជុំបិណ្ឌ គេតែងចាប់ធ្វើពីថ្អៃ ១រោច ដល់ថ្ងៃ ១៥រោច ខែភទ្របទជារៀងរាល់ឆ្នាំ នៅតាមទីវត្តអារាមនានា ដើម្បីឧទ្ទិសកុសលដោយមានបាយទឹក នំចំណីអាហារជូនមាតាបិតា ដល់​បុព្វការីជន និងក្រុមញាតិការទាំង ៧សន្តានដែលបានចែកឋានកន្លងទៅ។
• បុណ្យចូលឆ្នាំខែ្មរ ប្រព្រឹត្តទៅរយៈពេល៣ថ្ងៃជារៀងរាល់ឆ្នាំក្នុងខែ មេសា ហើយនៅតាមគេហដ្ឋាន ទីវត្តអារាម ឬទីកន្លែងផ្សេងៗដើម្បីទទួលទេវតាឆ្នាំថ្មីសុំសិរីសួស្តី និងលាងជម្រះនូវឧបទ្រពចង្រៃ​ដែល​ធ្លាប់​កើតមានចំពោះរូបគេ។
• បុណ្យអុំទូក តែងចាប់ផ្តើមធ្វើនៅថ្ងៃទី ១៤-១៥កើត ខែអស្សុជ និងថ្ងៃ ១រោចខែ កត្តិក នៅតាម​បណ្តោយដងទន្លេសាបចតុមុខ មុខព្រះបរមរាជវាំងជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដើម្បីជាទីសក្តារៈ ដឹងគុណដល់​បុព្វបុរសដែលបានការពារទឹកដី និងដល់ព្រះចង្កូមកែវដែលប្រតិស្ឋាននៅពិភពនាគ និងព្រះគង្គា-ព្រះធរណីដែលបានផ្តល់នូវការរស់នៅយ៉ាងសុខសាន្ត។
• បុណ្យកឋិនទាន គឺចាប់ផ្តើមធ្វើពីថ្ងៃ ១រោច ខែអស្សុជ ដល់ថ្ងៃទី ១៥កើត ខែកត្តិក ដើម្បីប្រគេន​ចីវរបិណ្ឌបាតដល់ព្រះសង្ឃគង់ចាំព្រះវស្សានៅទីវត្តអារាមនានា។ ពីធីបុណ្យនេះត្រូវ បានគេ​រៀបចំប្រារព្ធដោយមានការមូលមតិគ្នាជាឯកច្ឆន្ទនៃឧបាសក និងឧបាសិកាចំណុះជើងវត្តនៅ តាម​វត្តអារាមនីមួយៗ។

ទោះបីជាប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរខិតខំព្យាយាមរៀបចំឱ្យមានសណ្តាប់ធ្នាប់យ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏នៅពេលខ្លះ អាចកើតមានភាពអវិជ្ជមានក្នុងពិធីបុណ្យមួយចំនួនដែរ ដោយសារការបង្កអុកឡុកពីបុគ្គលអសីលធម៌ ការឈ្លោះប្រកែកការប្រើអំពើហិង្សា ការលេងល្បែងស៊ីសងដែលច្បាប់ហាមឃាត់ជាដើម។

ដូចនេះការចូលរួមក្នុងពិធីបុណ្យ និងទានផ្សេងៗប្រកបដោយចិត្តបរិសុទ្ធនោះ វាគឺជាអំពើប្រកបដោយ កុសល ដែលញ៉ាំឱ្យជីវិតបុគ្គលនោះឱ្យជួបតែសេចក្តីសុខទាំងបច្ចុប្បន្នជាតិ និងអនាគតជាតិ។

សំណួរ និងចម្លើយ

• តើខ្មែរយើងមានជំនឿលើអ្វីខ្លះ?ចូលរៀបរាប់។
• តើបុណ្យមាឃបូជា និងពិសាខបូជាមានអត្ថន័យដូចម្តេច?
• តើបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌប្រារព្ធឡើងនៅថ្ងៃ ខែណា? ក្នុងបំណងអ្វី?
• តើថ្ងៃនីមួយៗក្នុងពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីជាតិខ្មែរមានឈ្មោះអ្វី? ប្រារព្ធធ្វើដើម្បីអ្វី?
• ចូរប្រាប់ពីចំណុចសំខាន់ៗនៃប្រវត្តិពិធីបុណ្យអុំទូក។
• តើបុណ្យកឋិនទានគេប្រារព្ធឡើងដើម្បីអ្វី?
• ចូររៀបរាប់ពីសារៈសំខាន់នៃការប្រារព្ធធ្វើបុណ្យកឋិនទាន។
• ចូររៀបរាប់ពីទំនាក់ទំនងរវាងសិទ្ធិមនុស្ស និងព្រះពុទ្ធសាសនានៅកម្ពុជា។
• តើក្នុងពិធីបុណ្យអ្វីដែលមានមនុស្សចូលរួមកុះករច្រើនជាងគេ? ព្រោះអ្វី?
• មូលហេតុអ្វីដែលបណ្តាលឱ្យមានការកើតជំនឿ?
• តើប្រជាពលរដ្ឋខែ្មរ មានជំនឿបែបណាខ្លះ? ចូរពន្យល់។
• ដូចម្តេចដែលហៅថាបុណ្យមាឃបូជា? តើមានចំណុចសំខាន់អ្វីខ្លះ?
• តើគេប្រារព្ធធ្វើពិធីច្រត់ព្រះនង្គ័លនៅខែណា? ទីកន្លែងណា? និងមានអត្ថន័យដូចម្តេច?
• តើហេតុអ្វីបានជាបុណ្យពិសាខបូជា ជាបុណ្យធំមួយនៅក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា?
• តើថ្ងៃដាក់បិណ្ឌ និងថ្ងៃភ្ជុំបិណ្ឌខុសគ្នាដូចម្តេច?
• តើពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំគេធ្វើនៅពេលណាក្នុងសុរិយាគតិ និងដើម្បីអ្វី?
• តើពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រព្រឹត្តទៅតាមលក្ខណៈដូចម្តេចខ្លះ? ចូរពន្យល់។
• តើបុណ្យអុំទូកគេប្រារព្ធធ្វើនៅពេលណា? ទីកន្លែងណា? ដើម្បីអ្វី?
• តើបុណ្យកឋិនទានគេធ្វើនៅពេលណា? ទីណា? និងមានគោលបំណងអ្វី?
• ចូរពន្យល់ពីកំណើតនៃការកកើតបុណ្យកឋិនទាន ដែលប្រារព្ធធ្វើរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ។
• តើភាពអវិជ្ជមានក្នុងពិធីបុណ្យនានាមានអ្វីខ្លះ?
• តើភាពអវិជ្ជមាននៅក្នុងពិធបុណ្យធ្វើឱ្យមានផលវិបាកអ្វីខ្លះ?
• តើពិធីបុណ្យប្រពៃណីជាតិ មានសារៈសំខាន់អ្វីខ្លះ?

ប្រភព៖ សៀវភៅសិក្សាសង្គម សីលធម៌ ពលរដ្ឋវិជ្ជា ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា