ជំពូកទី១៖ ភពផែនដី , មេរៀនទី២៖ សិលា

ជំពូកទី១៖ ភពផែនដី

មេរៀនទី២៖ សិលា

មេរៀនសង្ខេប

+ គេចែកសិលាជាបីប្រភេទធំៗគឺ សិលាម៉ាក់ម៉ា សិលាកម្ទេចកំណ និងសិលាប្រែកំណើត ។ ការបែងចែកអាស្រ័យលើរបៀបនៃការកកើតនិងលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យពីសមាសធាតុនិងវាយភាព ។

+ វាយភាពសិលាម៉ាក់ម៉ាកំណត់ដោយអត្រាចុះត្រជាក់នៃម៉ាក់ម៉ា ។ ម៉ាក់ម៉ាចុះត្រជាក់កាន់តែយឺតនោះក្រាម របស់សិលាកាន់តែធំ ។ សិលាម៉ាក់ម៉ាហ្វែលស៉ិចមានពណ៍ភ្លឺ ហើយស្រាលចំពោះសិលាម៉ាក់ម៉ាម៉ាហ្វិចពណ៍ក្រមៅហើយធ្ងន់ ។ ម៉ាក់ម៉ាកករឹងលើផ្ទៃផែនដីបង្កើតបានជាសិលាភ្នំភ្លើង  ម៉ាក់ម៉ាកករឹងក្នុងសំបកផែនដីបង្កើតបានជាសិលាជ្រៀត ។

+ សិលាកម្ទេចកំណមានបីក្រុមគឺ សិលាកម្ទេចកំណក្លាស្ទិច សិលាកម្ទេចកំណសរីរាង្គ និងសិលាកម្ទេចកំណគីមី ។ សិលាកម្ទេចកំណក្លាស្ទិចកើតឡើងពីបំណែកសិលានិងរ៉ែដែលបង្ខាំងភ្ជាប់គ្នា ។

+ លំនាំប្រែកំណើតជាលទ្ធផលនៃកំណើនកម្ដៅនិងសម្ពាធក្នុងសំបកផែនដី ។ សមាសភាពរ៉ែផ្លាស់ប្ដូរ នៅពេលក្រាមរ៉ែកកើតថ្មី ។ គេហៅសិលាប្រែកំណើតដែលមានគ្រាប់រ៉ែតម្រៀបជាជួរ ថាសិលាប្រែកំណើតវាយយកភាពក្រាមបន្ទះ ហើយសិលាប្រែកំណើតដែលគ្មានគ្រាប់រ៉ែតម្រៀបជាជួរ ថាសិលាប្រែកំណើតគ្មានវាយភាពក្រាមបន្ទះ ។

+ សិលាអាចផ្លាស់ប្ដូរពីប្រភេទមួយទៅប្រភេទមួយទៀតតាមរយៈវដ្តសិលា ។ មនុស្សប្រើប្រាស់សិលារាប់ពាន់ឆ្នាំមកហើយ ។ សិលាមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់ សំណង់ អាគារ ផ្លូវ និងផលិតសម្ភារៈប្រើប្រាស់ផ្សេងៗទៀត ។

សំណួរ

• តើអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តចាត់ថ្នាក់សិលាដូចម្ដេច?
• តើសិលាមានប៉ុន្មានប្រភេទ ? អ្វីខ្លះ ?
• តើកំអែភ្នំភ្លើងខុសពីម៉ាក់ម៉ាដូចម្តេច ?
• តើអត្រាចុះត្រជាក់នៃកំអែភ្នំភ្លើង និងម៉ាក់ម៉ាជះឥទ្ធពលដល់វាយភាពសិលាម៉ាក់ម៉ាដូចម្ដេចខ្លះ?
• ចូរពណ៍នាពីដំណើរនៃកំណកំណើតសិលាកម្ទេចកំណ។
• គេចាត់ថ្នាក់សិលាកម្ទេចកំណគីមីដោយផ្អែកលើវាយភាព និងសមាសធាតុផ្សំ តើលក្ខណៈមួយណាដែលសំខានជាងគេសម្រាប់ប្រភេទនីមួយៗ ? ចូរពន្យល់ ។
• តើកត្តាមជ្ឈដ្ឋានអ្វីខ្លះ ដែលបណ្តាលឲ្យសិលាទទូលរងនូវលំនាំប្រែកំណើត ?
• តើសិលាប្រែកំណើតវាយភាពក្រាមបន្ទះ និងវាយភាពគ្មានក្រាមបន្ទះខុសគ្នាដូចម្តេច ?
• ប្រសិនបើអ្នកមានសិលាប្រែកំណើតបីរប្រភេទ មួយមានក្រាមហ្គាណែត ហើយមួយទៀតមានក្រាមក្លូរីត ។ តើសិលាមួយណាកើតឡើងនៅជម្រៅជ្រៅជាងគេ ? ចូរពន្យល់ ។
• ចូររៀបរាប់ពីសារៈសំខាន់នៃសិលាចំពោះមនុស្ស។

ប្រភព៖ សៀវភៅសិក្សាគោលផែនដីវិទ្យាថ្នាក់ទី១២ សៀវភៅកំណែផែនដីវិទ្យាថ្នាក់ទី១២